సప్తపది

ఇది ఏ విశ్లేషణలనూ, కాని ఏ మతాలని కాని ఏ కులాలని కాని, ఏ వ్యక్తిని కాని కించపరిచే ఉద్దేశ్యం కాదు. ఎవరినన్నా నాకు తెలియక భాదిస్తే క్షమించమని ప్రార్ధన.

ఇప్పుడే పర్ణశాల లో 'సప్తపది ' చదివాను, ఒక సినిమా ఇలా తీస్తే బాగుండేది, ఆ సినిమాలో అంతా ఓ కుల ప్రస్తావన సంభందించిన అంశం పైన చర్చ, సోమయాజులిలా, హేమ అలా, గౌరినాధుడు ఇంకోలా అనుకొంటూ వెశ్లేషణ ని అన్ని కోణాలనుండి పరిశీలించి మరీ బ్లాగు పాఠకులని ఆలోచింపజేసారు. ఒక సినిమాకి స్పందించ తీరు అభినందనీయమే. మరి నిజజీవితంలో అలా జరిగితే? అంత పెద్ద పెద్ద మాటలు వాడి, అంత విశ్లేషణ నేను చెయ్యలేను కాని, నాకు తెలిసినంతలో ఎంతో కొంత చెప్పడానికి ప్రయత్నిస్తాను. అసలు నాకెందుకు అని ఊరుకొన్నా, కాని ఊరుకోలేని మనసుని ఊరడించలేక రాస్తున్నదే ఈ సప్తపది .

ఇక్కడ నిజజీవితం లో హేమ, ఎంతో గొప్పగా చెప్పుకొనే ఉన్నత కుటుంబంలోని పుత్రిక , చిన్నాప్పటినుండి ఆచారవ్యవహారంటూ అన్నీ కట్టుబాట్ల మద్య పెరిగింది. అదే ఆ సినిమాలో లా హరి ని ప్రేమించి ఏ సోమయాజుల (మారే) అవసరం లేకుండానే పెళ్ళి చేసుకొంది. సప్తపది సినిమా ఇక్కడితో ముగుసింది. కాని నిజ జీవితం ఇక్కడితో ఆగిపోలేదు. ఇక్కడే మొదలవుతుంది.

ఏ ఆచార దురాచారాలైనా మనుషులు ద్వారా కనుగొనబడినవే. వాటిని రూపు మాపెందుకు తమ వంతు కృషిగా, చేస్తున్న ప్రయత్నమే (కొంత వ్యాపార దక్షతని మేళవించి) ఈ సినిమాలు, ఈ కళా తపస్వుల ప్రయత్నాలు అవి, కాని ఒక్కటి మటుకు నిజం! ఈ ఆచారలను, దురాచారాలన్నిటినీ కూకటి వేళ్ళతో సహా పెకిలించలేమన్నది అక్షర సత్యం. మరి ఒక ఆచార వ్యవహారంలో 23 యేళ్ళు ఒక ఆచారానికో , ఒక మడి కట్టుకొన్న వ్యవహారానికో అలవాటు పడ్డ వ్యక్తి, ఒక్కరోజులోనో, ఒక్క గంట లోనో ,ఓ సినిమా చూసినందువల్లో, మారడమనేది అసాధ్యం.

ఇక బార్య భర్తల భందం:

"ధృవంతే రాజావరుణో ధృవం దేవో బృహస్పతిః ధృవంతే ఇంద్రశ్చాగంచ్ఛ రాష్ట్రం థార్యతాం ధృవం."

అంటే, ఈ గృహస్తూ జీవితం నిలకడగా ఉండాలని, చివరిదాక ఇద్దరూ ఎడబాటు లేకుండా జీవించాలని, అన్యోన్యమైన దాంపత్యాన్ని కలిగి ఉండాలని, పెళ్ళి సుమూహర్తం సమయంలో , వేదపండితులు, బ్రహ్మగారు ౠగ్వేదం లోని ఈ మంత్రాన్ని ఉచ్ఛరిస్తారు.

చివరి దాక ఉండే ఈ భందంలో, మరి అలా ప్రేమ అంటూ ఈవిధమైన(కులాంతర, మతాంతర) వివాహం చేసుకొన్న వారు ఎంతమంది చివరిదాక నిలకడగా ఉన్నారు? అసలు ఆ భర్త కాని, ఈ బార్య కాని ఎవరు మారాలి ఇద్దరిలో? భర్త /బార్య తను శాఖాహారిగా /మాంసాహారిగా మారలా? ప్రేమాకర్షణ మత్తులో మారుతాను అని చేసే బాసలన్నీ జీవితాంతం ఉంటాయా? సంవత్సారాల తేడాలోనే "నా కుటుంబం, మా అలవాట్లు, మా ఆచారాలు" అంటూ ఆ రెండోవారిని తమ వైపు తిప్పుకొంటారు.

ఇక్కడ నేను అమ్మాయిలు మాత్రమే అనడం లేదు ఓ ఉన్నత కుటుంబలోని ఓ అబ్బాయి అమ్మాయి కోసం ఆచారాలన్నీ పక్కన పెట్టేసి అమ్మాయి వైపు కులం లోకో మతంలోకో మారిపోయి చేసుకోడం నిజంగా దయనీయ పరిస్థితి. ఇక ముందు తరంలో కనక ఈ కుల ప్రస్తావన కనక రావడమంటూ జరిగితే(వస్తుంది, ఇంకా ఎక్కువగా ఇప్పుడు మొహమాటపడి చెప్పుకోడం లేదు కాని, అందరికి వుంది ఈ కుల పట్టింపు) వాళ్ళకి పెద్దవాళ్ళు చెప్పేది ఇలా ఉంటుంది. "పూర్వం మా ముందు తరంలో , ఇన్నీ ఆచారాలు ఇన్ని వ్యవహారలు ఉండేవి అప్పట్లో వాళ్ళు నిప్పుతో నీళ్ళు కడిగే వాళ్ళు , రాను రాను వాళ్ళు అంతరించి పోయారు వాళ్ళ ద్వార పరిచయం కాబడ్డ ఆ ఆచారాలు లేవు " అని. ప్రతీ వారికి కుల మత పట్టింపులు ఉన్నాయి, వాళ్ళ కులం గురించో మతం గురించో గొప్పగా చెప్పుకొంటుంటారు. వాళ్ళందరూ హ్యప్పీగానే ఉన్నారు వాళ్ళ పేర్ల చివర వాళ్ళ కులాల పేర్లు తగిలించుకొని. " కులాలు అంతరించి పోవాలి, అంతరించి పోవాలి" అంటూ గొంతెత్తి అరిచే వాళ్ళు కూడా, మర్నాడు పేపర్ లో తన పేరు చివర తన కులం పేరు లేదని అరిచేవారే.

ప్రతీ ఆచారం వెనక ఓ అర్ధం ఉంటుంది అని, అర్ధం చేసుకొని ఏ కుల ప్రస్తావన లేకుండా సంతోషంగా ఉండగలగడమనేది ఓ కళ. ఇది సినిమా కాదు 3 గంటల్లో ముగిసిపోవడానికో, ఓ 6 పేజిల వెశ్లేషణ రాసి చర్చించుకోడానికో, నిజ జీవితం. ప్రేమించామంటూ, జీవితం ఎవరి చేతుల్లోనో పెట్టేసి మారిపోవడం కాదు. మన జీవితం మనం జీవించడానికి, అలాగే మన మీదా మన వ్యక్తిత్వం మీద మనకి నమ్మకం ఉండాలి కాని, అవతలి వాళ్ళు మారిపొమ్మంటే గుడ్డిగా మారడం కాదు. ఈ జీవితాన్ని మనకి నచ్చిన రీతిలో మలుచుకోడానికి మనకు మనమే కళా తపస్వులం, మనమే విశ్వనాధులం కూడా.

అందరూ ఇలా ఉంటున్నారని నేను అనడం లేదు, ఎక్కడో కొందరు ఆదర్శంగా కూడా ఉంటున్నారు అని చెప్పడం నాకిస్టం లేదు. ప్రపంచంలో ఎక్కడైనా ఉన్నారేమో కాని నా చుట్టుపక్కల ఎక్కడ నాకు కులం అవసరం లేదు, కుల పట్టింపు లేదు, నా పిల్లలు అన్నిటికి అతీతులు మేము మనుషులం అంతే అన్నవారు లేరు. ఉన్న ఏ ఒక్కరో ఇద్దరో, ఉద్యోగాల్లోనో, బడిలోనో, కొన్ని కొన్ని షరతులకి లొంగినవారే. ఎందుకో ఇక ఈ అర్ధం లేని కబుర్లు, నేరవేర్చుకోలేని ఆశయాలు. ఇవన్నీ సినిమాలకే పరిమితం కాని నిజ జీవితానికి మాత్రం కాదు.

నేను గొప్ప అంటే , నేనే గొప్ప అని ప్రతి ఒక్కరూ ఏదో ఒక సంధర్భంలో తన కులం గురించి అనుకొనేవారె, ఎవరు బయటికి కనపడరు. కనపడినవారు అలా సినిమాలు తీస్తారు. అందులో కూడా నాకు ఏ పట్టింపు లేదు అని స్పృష్టంగా చెప్పరు. చెప్పడానికి ప్రయత్నిస్తారు కాని, బంధాలో బాద్యతలో ఒప్పుకోవు, ముఖ్యంగా ప్రేక్షకులు ఒప్పుకోరు. అందుకే ప్రశ్నలు ప్రేక్షకులకే వదిలేస్తారు.

అక్కడ చదివేసి, ఇక్కడ కాస్త ఆవేశంగా ఇంత పెద్ద టపా రాసాను అంటే , నెనేదో నీతి వాక్యాలు నేర్పెద్దామని కాదు కాని, ఒక్కసారి ఆలోచించండి, ఇవేవి మారిపోయెవి కావు, గోవుల్లు తెల్లన, గొపయ్య నల్లన అన్నవి పాటలవరకె బాగుంటాయి. ప్రేమ వివాహాలు, మతాలు మార్చుకోడాలు లాంటివి చేసే ముందు ఒక్క క్షణం ఆలోచించండి. మాములు శాఖాబేధం ఉన్న పెళ్ళిళ్ళు చేసుకొనే వాళ్ళే అప్పుడప్పుడు కొన్ని కొన్ని విబేధాలల్లో చిక్కుకొంటున్నారు. మరి ఇక మత మార్పిడులు, చిన్నప్పటినుండి మనం పెరిగిన వాతావరణం కాక పూర్తి భిన్నంగా ఉన్నా ఇంకో వాతవరణంలోకి, వెళ్ళి మనసు చంపుకొని చెయ్యలేని పనులు చేసే కన్నా, ఒక్క క్షణం ఆలోచించి, ఆకర్షణలకి లొంగిపోకుండా ఉంటే మంచిదని నా అభిప్రాయం.

కొ.మె: నాకు ఒక్కటే ఎప్పుడు అర్ధం కానిది. తమ జంటకి పిల్లలు పుడితే, ఎంతో గర్వంగా పేరు చివర ఆ కులం పేరు పెట్టుకొనే ఆ భర్త , " అరే! తన బార్యకి కూడా కొంత స్వతంత్ర ఆలోచనలు ఉంటాయి చుద్దాము ఆలోచించి ఓ నిర్ణయానికి వద్దాము" అనుకొనో, లేదా నేనింత గొప్పగా చెప్పుకొంటున్నాను కదా మరి తన అభిప్రాయం ఎంటో అని ఆలోచించడెందుకో? అలాగే సదరు బార్య కూడా "అరె! అంత పెద్ద/చిన్న కుటుంబం నుండి వచ్చాను కదా! మరి తను అంత గొప్పగా తన కులం గురించి చెప్పుకొంటున్నప్పుడు మరి నేనెంటి ఇలా మౌనం" అని అనుకోదెందుకు? హ! అందుకే అన్నది, ముందు తరంలో కుల పట్టింపులు ఇంకా ఎక్కువవుతాయి అప్పుడు, ఈ ఉన్నత కులాల గురించి, ఈ సప్తపదుల గురించి కథలు కథలు గానే చెప్పుకొంటారు. ఎందుకంటే వాస్తవం కనిపించదు. అంతరించేది అదొక్కటే కాబట్టి. 90% ప్రేమ వివాహాల్లో, వధూ వరులిద్దరులో ఒకరు ఉన్నత కులాలవారు/మతాలవారు అవడం విశేషమయితే, సదరు ఉన్నత కులాల/మతాల వధూ/వరులు, వాళ్ళ కులాన్నో/మతాన్నో మార్చుకోడం మరో విశేషం. ఏ కళాతపస్వి దర్శకత్వం లేకుండానే.